Аднавяскоўцы: ВЕРАБЕЙКІ

Сёння мы вас запрашаем у невялікую вёску Верабейкі, якая знаходзіцца на тэрыторыі Вердаміцкага сельскага Савета і ўваходзіць у склад УСП "Саўгас "Вердамічы”. Назва яе патранімічная, гэта значыць, утворана ад прозвішча ці мянушкі першага пасяленца з асновай «верабей». У канцы ХІХ стагоддзя ўваходзіла ў Баярскую воласць, налічвала 46 двароў, 396 жыхароў. У 1905 годзе – 395. Існавала сельскае народнае вучылішча, дзе настаўнічаў Пётр Мушыц. З 15 студзеня 1940 года вёска Верабейкі знаходзіцца ў складзе Міхайлаўскага сельсавета Поразаўскага раёна Брэсцкай вобласці, а з 20 верасня 1944 года – Свіслацкага раёна. З 20 студзеня 1960 года – у Свіслацкім раёне. У 2003 годзе тут пражываў 61 жыхар, было 33 двары. На сённяшні дзень вёсачка налічвае 17 мужчын і 15 жанчын, з іх толькі 1 чалавек працаздольнага ўзросту.
Ураджэнцам в. Верабейкі з’яўляецца герой Першай сусветнай вайны Іван Галадок. Ён ваяваў у складзе 44-га Сібірскага стралковага палка. 23 лютага 1914 года ля вёскі Насаржэво Іван Галадок прапаў без звестак, і крыж яму не быў уручаны. Узнагарода была перададзена яго сваякам, а разам з ёю суправаджальнае пісьмо камандзіра палка: "Георгіеўскі Крыж 4 ступені за № 240366 быў нададзены стралку даверанага мне палка Івану Галадку за тое, што ў бітве пад горадам Зальдаў ён вызваўся добраахвотнікам пад агнём праціўніка знайсці свабоднае месца для пераправы нашых войскаў праз раку, за якой знаходзіўся праціўнік, якое даручэнне выканаў бліскуча”.      

Жыццё пражыць – не поле перайсці
Марыя Мікіцічна Шумейка – адна са старэйшых жыхарак Верабеек. Гэта вёска стала для яе роднай, калі выйшла сюды замуж. Тут няньчыла і гадавала дзяцей, стварала «семейный очаг» з мужам Іосіфам Паўлавічам. Тады гэта была маладая, жывая, гуллівая вёсачка з мноствам двароў і жыхароў. Сёння жанчына з жалем і болем глядзіць на апусцелыя хаткі і не можа змірыцца, няўжо гэта тыя Верабейкі.
Аднак не ўсё так сумна. Перад Вялікаднем вёска нібы абуджаецца ад зімовага сну. На свята да пажылых бацькоў з’язджаюцца дзеці, унукі і праўнукі. У суботу рух адчуваецца і ля каплічкі, куды спяшаюцца прыбраныя жыхары Верабеек, каб пасвенціць ежу, а ў нядзелю разгавецца за святочным сталом.
Весела ў святочныя дні будзе і ў хаце Марыі Мікіцічны. Яна таксама чакае гасцей – дзяцей Ядвігу і Часлава, унукаў і праўнукаў з Ваўкавыска. Дачка заўжды прыязджае за дзень да Вялікадня, прыбірае ў хаце, гатуе смачныя стравы, абавязкова фарбуе яйкі і пячэ велікодныя пірагі.
– Атрымліваюцца яны ў яе пышнымі і смачнымі, – хваліць дачку маці. – І, наогул, апошнія гады за прыгатаванне святочнага стала адказвае мая Ядвіга. У мяне не той рух і здароўе, што патрэбныя, каб ля пліты завіхацца. Калі магу, то ёй дапамагаю. Смажым катлеты, робім галубцы, дачка нейкія салаты прыдумвае. У мінулым годзе і наогул у яе зімавала, а сёлета як-ніяк у сваёй хатцы перабыла, не паехала да дачкі, бо ўчастковы ўрач курс лячэння назначыў. Што і казаць, тут усё блізкае і роднае, суседзі – чулыя людзі. Калі прыхварэю, перш ім тэлефаную, пакуль дачка з Ваўкавыска прыедзе.          
З нецярпеннем гаспадыня чакае вясну. Любіць выйсці на падворак пагрэцца на сонейку, палюбавацца агародам, які штогод садзіць з дзецьмі. І на душы ў жанчыны становіцца не так сумна, бо жыве ў адзіноце (мінула восем гадоў, як не стала яе мужа Іосіфа Паўлавіча). Аб чым яшчэ можа марыць у свае 82 гады Марыя Мікіцічна? Абы дзеці і ўнукі  шчаслівымі былі, ды пра яе не забывалі.    

Калі гаспадар мужчына
Наш рэдакцыйны аўтамабіль спыніўся ля акуратна пафарбаванага дома. Такі ж задбаны і падворак. Спыніўшыся ля брамкі, міжволі падумала: няўжо тут жыве адзінокі мужчына. Яшчэ большыя сумненні закраліся, калі мой позірк спыніўся на вокнах, у якіх зіхацелі чысцюткія занавескі. У сенцах нас сустрэў мужчына сталага ўзросту і гасцінна запрасіў прайсці ў пакой. Знаёмімся і разумеем, што трапілі куды планавалі.  
– Эдвард Іосіфавіч Валанцей, – дакладвае нам гаспадар хаты. – У Верабейках я нарадзіўся, тут і жыву. Спачатку працаваў у паляводстве ў мясцовым калгасе, затым тут жа трактарыстам. Да працы ставіўся адказна, выконваў усе даручэнні кіраўніцтва. Сам збудаваў дом, хацелася, каб утульна было і дзецям, і жонцы.
Аднак не песціў лёс Эдварда Іосіфавіча. Жонкі, Марыі Іосіфаўны, не стала ў 1995 годзе. Давялося яму аднаму падымаць на ногі дваіх дзяцей – дачку Яніну і сына Леаніда. Сёння яны ўжо дарослыя і самастойныя людзі. Яніна жыве і працуе ў Поразаве ў паштовым аддзяленні. Сын Леанід пайшоў па бацькавай дарозе, прысвяціў сябе сельскай гаспадарцы. Зараз працуе на трактары ў саўгасе "Вердамічы”.
Не забываюцца дзеці пра бацьку: сют-тут прыязджаюць, каб дапамагчы і проста праведаць. Вось і тыя занавескі на вокнах, якія ўвялі нас у зман, справа рук дачкі Яніны. Прыбрацца перад Вялікаднем у бацькоўскай хаце – для яе не проста абавязак, а традыцыя. Ды і сам Эдвард Іосіфавіч не можа сядзець без справы. Па-ранейшаму трымае курэй і свіней, а яны патрабуюць шмат клопату і ўвагі.
Сёння Эдвард Іосіфавіч па ўсталяванаму звычаю збярэ велікодны кошык, з якім адправіцца ў мясцовую каплічку, каб асвенціць ежу. Абавязкова пакладзе ў яго гаспадар пафарбаваныя яйкі, кусман каўбасы і кавалак хлеба з соллю. Эдвард Іосіфавіч лічыць, калі хочаш, каб стол быў багатым увесь год, то павінен быць багатым і велікодны кошык. А ў нядзелю, хутчэй за ўсё, да свайго дзядулі па велікодныя яйкі завітаюць чацвёра ўнукаў. Гэта ўжо звычай: быць на Вялікдзень разам усёй сям’ёй, дарыць сваёй прысутнасцю старэйшаму ў родзе радасць і пяшчоту.

Это моя деревня
 С просьбой рассказать о родной деревне мы обратились к ее уроженцам.  
Мария Евгеньевна
Чилимцева (Гутовская), заведующая районной поликлиникой:
– Раньше в Воробейках было очень весело, жило много людей, в одном доме умудрялись уживаться несколько поколений. Так было и у нас. Совместно проживали мои бабушка с дедушкой, родители и пятеро детей – я с сестрой и трое братьев. Каждый хорошо знал свои обязанности, дети всегда помогали старшим. Старались не делить работу на мужскую и женскую: мама и я с сестрой шли помогать отцу, отец с братьями, в свою очередь, – нам.
Какие у нас были богатые на грибы и ягоды леса! Бывало, как пойдем целой семьей в вердомичский лес, по пять корзинок на человека красноголовиков наберем. А за ягодами в Лапишки ходили, у каждого своя емкость была соответственно возрасту: у самого младшего ведерко маленькое, у старшего – самое большое.
Интересно проводили свободное от учебы и работы время. То компанией на деревенскую площадку на танцы, где нам каждый вечер подыгрывал Митя из Малых Бобровников, то гурьбой на школьный праздник. А когда в деревне свадьба – праздник для всех ее жителей. В клубе от мала до велика собирались и до утра гуляли.
Хорошо запомнились снежные зимы, когда сквозь сугробы, как через туннели, пробирались. Снега выше забора наметало, если забраться на высокий сугроб, то и до проводов можно было дотянуться. Часто подростками на Хвойникову гору ходили. Целый день прокатавшись, домой все в сосульках возвращались. Катались на самодельных коньках, лыжах, дрындах, которые мастерили своими руками мальчишки. На озере  коловратки приспосабливали.
Запомнились щедрые вечера. До чего мы только ни додумывались! И двери дровами закладывали, и окна белили, и калитки переносили, однажды соседские доски на болото перенесли. Никто тогда из односельчан не злился, все наши проделки в шутку воспринимали.
Помню, как, будучи студенткой, корову доила. Родители утром отлучились на базар, а мы с дедом дома остались. Ну я и предложила ему свою помощь. Корова никак не хотела стоять смирно, то хвостом ударит, то бодается, то ноги подымает. В чем дело, ни я, ни дед не понимали, пока ногти не догадалась постричь. Потом и рогуля поддалась.
Незабываемыми были пасхальные дни в деревне. Всегда на Пасху родители нам новую одежду покупали. Бабушка на Пасху пекла вкусные пироги, она все блюда хорошо готовила. Помнится, как ходили в праздник по деревне волочебники, пели песни, а им люди за это конфеты, пироги, яйца крашеные и сырые давали. По три корзины яиц набирали. Сырые яйца даже в магазин сдавали, а себе на вырученные деньги что-нибудь покупали.  
Я и теперь с отцом часто в Воробейки езжу. За домом ухаживаем, порядок во дворе поддерживаем, огороды сажаем, за садом, который каждый год нас яблоками одаривает, присматриваем. Хорошо, что есть куда от городской суеты спрятаться.
Инна Владимировна
Ушкевич (Гутовская) пошла по стопам своей матери, связав трудовую деятельность с почтовой связью:
– Мое детство прошло в замечательной деревне Воробейки. В свое время там были начальная школа, магазин, библиотека. Хорошо запомнилась первая учительница Мария Петровна Голодок, которой, к сожалению, как и многих жителей деревни, уже нет в живых. Она не только обучала нас школьным предметам, но и воспитывала у нас уважительные отношения к старшим людям. В детстве и юности дружила с соседкой Мариной Гойлик, она была на год младше меня. Хотя и живет подруга в Волковыске, но связь с ней не теряем, перезваниваемся, время от времени встречаемся. Излюбленным местом всех детей в деревне было озеро, которое находилось напротив школы. Теперь оно заросло.
В Воробейках у меня осталась только родная тетя с семьей, иногда проведываю ее и не верю, что когда-то здесь не было ни одного двора, в котором не резвилась бы детвора, не ходили бы куры или другая живность. Почти в каждом дворе была корова.
А как весело было на Пасху! Никто в этот день не выходил на улицу без пасхального яйца. Хвастались друг перед другом, у кого яйцо лучше и крепче. Взрослые угощали детей пирогами и конфетами.