Гэтую дзіўную гісторыю пра дзвюх мамаў і татаў я чула ўжо даўно ад свайго суседа Івана. Яна трошкі падобная на казку, што некалі мне баяла бабулька, але гэта чыстая праўда. Слухайце.
Даўно гэта было. Нарадзіла маці дванаццаць дзетак, але шасцёра памерлі яшчэ маленькімі. Засталіся два сыночкі і чатыры дачушкі. Малодшанькая Надзейка нарадзілася акурат на Вадохрышча. І Бог у сваё свята падарыў ёй асаблівы лёс, асаблівы жыццёвы шлях.
Гадавалася спраўнай дзяўчынкай, да працы прывучалася, маме ва ўсім дапамагала, а як падрасла ды занявесцілася, хлопцы пачалі парогі абіваць. Але Надзейка вырашыла, што ў сваё сяло ніколі замуж не пойдзе. Праўда, амаль сваё рашэнне не змяніла, калі прыглянуўся вясковы хлопец Мікола. Два гады з ім дружыла, ужо можна было і замуж ісці, але ж у яго яшчэ тры браты, а хатка маленькая – дзе жыць?
– Паедзь ты, Мікола, ў Карэлафінск на заробкі, – сказала яму неяк Надзейка, – вунь хлопцы з вёскі зарабілі грошай, хаты сабе пабудавалі і жывуць. І ты заробіш.
Як было не паслухаць? Вось і паехаў.
А тым часам яго брат Сцяпан жаніцца задумаў. На вяселле запрасілі гарманіста з вёскі Глыбокі Кут Брэсцкай вобласці. Гуляла Надзейка на вяселлі, танцавала пад гармонік і бачыла, што гарманіст з яе воч не зводзіць. Ды і сама яна адчула, што ад яго позірку ў грудзях горача робіцца. Адным словам, не проста так прыехаў той гарманіст, а за Надзейкіным сэрцам.
Прыходзіў ён да яе на спатканне за 12 кіламетраў з Глыбокага Кута па глыбокім снезе і праз некалькі такіх сустрэч яны пабраліся. Сталася гэта ў лютым 1956 года. Паехала Надзя з Рудні ў Глыбокі Кут. А сям’я толькі што з часовага будыначку, пастаўленага пасля вайны, перайшла ў новую хату. Пражылі там з мужам месяц, і свякроўка сказала: "Альбо едзьце на Украіну, альбо пераходзьце ў старую хату”. Падумалі Надзя з Іванам і вырашылі на Украіну ехаць. Падпісалі там дагавор на 9 месяцаў, але прабылі толькі тры. Вярнуліся, зарабіўшы тону пшаніцы і трохі грошай. Зрабілі сякі-такі рамонт у той хатцы і пачалі жыць. Надзея чакала, што вось-вось зацяжарыць і з’явіцца ў іх дзіцятка. Яна так марыла хутчэй прытуліць да грудзей немаўлятка. Але час ішоў, а мара заставалася марай. Ужо і муж пачаў папракаць, што дзяцей няма. Ездзіла па дактарах, але ўсе гаварылі, што яна абсалютна здаровая і няма ніякіх перашкод для цяжарнасці.
Так пражылі 12 гадоў. Муж працаваў на ферме загадчыкам, Надзея – у паляводстве. Ёй было вельмі балюча глядзець, як суседкі выходзяць на двор з малымі дзеткамі, як яны бегаюць па падворку, гуляюць. А па яе падворку толькі куры хадзілі.
А аднойчы прыехалі яны з Іванам да старэйшай сястры Ніны ў Рудню. А тая сядзіць гарачым летам у бурках на нагах і плача, што ногі баляць, а паехаць у бальніцу няма як, бо пяцёра дзяцей, а малодшанькаму Іванку ўсяго чатыры гадочкі.
– Не бядуй, – сказала Надзея, – я яго да сябе забяру, пакуль ты будзеш у бальніцы.
Ніна згадзілася. І паехаў маленькі Іванка ў Глыбокі Кут. Як яго песцілі, як любілі, шкадавалі. Цётка Надзя дык трэслася над ім, як над дарагім скарбам, а дзядзька Іван усюды за сабою вадзіў: і на сенакос, і на ферму. Вось дзе было раздолле для малога, не тое, што ў хаце, дзе старэйшыя могуць і кухталёў надаваць, і маме часу не было яго песціць.
Прыехала праз месяц мама забраць свайго сыночка дадому, а той упёрся і ні за што не захацеў ехаць. Плакаць пачаў, прасіцца ў цёткі Надзі, каб не аддавала яго дадому. Што рабіць, стала Надзея сястру угаворваць пакінуць Іванку. Маўляў, не перажывай, добра яму тут будзе, я яго не пакрыўджу і табе крышачку лягчэй будзе. І сястра згадзілася.
Іванка аж скакаў ад радасці і пачаў жыць у цёткі з дзядзькам.
Як жа радавалася Надзея. Купляла яму прыгожае ўбранне, прысмакі, цешылася, што ёсць для каго жыць. Іван таксама вельмі любіў хлопчыка, песціў яго, але і да працы прывучаў, не хацеў, каб той гультаём вырас.
Пайшоў Іванка ў школу, у яго самы прыгожы букет быў і касцюмчык таксама самы прыгожы. І стаяла побач з хлопчыкам яго мама Надзя і зусім не здавалася ёй, што ён няродны, не вынашаны ёю, не народжаны ад яе. Усю любоў, якую насіла ў сэрцы, аддавала яна гэтаму прыгожанькаму хлопчыку з сінімі вочкамі.
Калі Іванка пайшоў у пяты клас, яны пераехалі ў Свіслач. Тут хату сабе купілі. Іван скончыў школу, пайшоў у армію. На выправункі прыехалі маці з бацькам, браты і сёстры, але Надзея гатавала для яго стол, выпраўляла ў дарогу і чакала. Ах, як яна яго чакала. Дзянёчкі лічыла, лісты пісала, малілася Богу, каб хутчэй вярнуўся яе Ванечка.
Вярнуўся Іван з войска і праз некаторы час задумаў жаніцца. Нявеста Люда спадабалася Надзі: добрая, сціплая, прыхільная дзяўчына.
Да шлюбу выпраўлялі Івана дзве мамы і два таты. Благаслаўлялі, жадалі шчасця і дабрабыту. А потым мама Ніна паехала дадому, а Іван зноў належаў толькі ёй, Надзеі.
Калі адна за другой з’явіліся дзве ўнучачкі, дык шчасце памножылася ўтрая. Надзея Іосіфаўна так цешылася, так трэслася над маленькімі, так моцна-моцна любіла іх. Дзяўчаткі – Юля і Света – плацілі бабулі такой жа любоўю і ласкай. Яна іх і выгадавала, а ў мінулым годзе старэйшую замуж аддала. На жаль, ужо няма ў жывых сапраўдных бабулі з дзядулем, і дзед Іван таксама адыйшоў у нябыт, засталася толькі бабуля Надзея.
Іван і Люда не забываюць бабулю. Пастаянна прыязджаюць, дапамагаюць ва ўсім, вельмі шкадуюць старэнькую, хочуць, каб пажыла даўжэй ім на радасць, каб праўнучанят дачакалася.
Заўтра Надзея Іосіфаўна Чарняк адзначыць сваё 80-годдзе. Немалы шлях пройдзены, але няхай ён яшчэ доўжыцца, няхай не пакідае добрае здароўе, няхай добры Бог умацуе яго і падорыць яшчэ шмат светлых і радасных гадоў.
Ядвіга КОБРЫНЕЦ.
Фота Грыгора ШЫРАЕВА.