banner

Жыццё працягваецца…

07 Января’13
1914
Жыццё працягваецца…
Бабульку прывезлі сярод ночы. Альбіна, суседка па палаце, вельмі абурылася, бо прасіла, каб да яе нікога не клалі, каб спакойна было. Жанчына павярнулася да сцяны і накрылася коўдрай амаль з галавою. Тым часам каля бабулі мітусіліся дзяжурны ўрач, мядсёстры. Ставілі кропельніцу, мерылі ціск, супакойвалі.
«І чаго яны каля гэтай старой круцяцца, – думала Альбіна. – Каля мяне, маладой, так не мітусіліся. Не іначай, якога «крутога» маці».
Жанчына спрабавала заснуць, але гэта ёй ніяк не ўдавалася. Яна павярнулася на другі бок і раптам убачыла ля дзвярэй свяшчэнніка. Ён моўчкі стаяў і паглядаў на мітусню вакол бабулі.
«Дзіўна, – падумала Альбіна, – што яму тут трэба?» І раптам мароз пайшоў па скуры. Успомнілася, што свяшчэннікаў завуць, калі хто-небудзь памірае. Вось, пэўна, бабуля зараз і адкінецца, відаць, перад смерцю пакаяцца ў грахах рашыла.
Альбіне зрабілася вельмі страшна. Яшчэ бракавала, каб у яе на вачах гэта ўсё і здарылася. «Вось падлячуся дык падлячуся», – з жахам думала маладая жанчына.
Але праз некаторы час бабулі стала лепш. Урач палічыў у яе пульс і выйшаў з палаты. Сястра паправіла старой падушку і звярнулася да свяшчэнніка:
– Айцец Цімафей, вашай маці ўжо нічога не пагражае. Ціск амаль нармальны, вунь і шчокі паружавелі.
– Дзякуй вам вялікі, – усміхнуўся да яе свяшчэннік. – З Божай дапамогай мы і на гэты раз справіліся. Я магу з ёю пагаварыць?
– Так, толькі пажадана, нядоўга. Бабулі трэба адпачыць.
Сястра выйшла з палаты, а свяшчэннік падышоў да ложка маці. Ён асцярожна ўзяў яе руку, дакрануўся да яе вуснамі, прылажыў да сваёй шчакі.
– Мамачка, ты зноў мяне напалохала, – сказаў ён ціха, амаль шэптам.
– Сыночак, не турбуйся за мяне, я ўжо пажыла, – яна слаба паціснула яго далонь.
– Ты нам так патрэбна, мамачка: і мне, і Аленцы, і ўнучкам тваім. Мы цябе так любім, ты ж ведаеш.  
– Ведаю, дзетачка, ведаю. Ты ідзі ўжо, сынок, позна, не паспееш выспацца, а заўтра ў цябе шмат працы. Людзі будуць ісці да споведзі перад Ражством, і  самому да свята трэба рыхтавацца. Ды і тут чалавеку спаць перашкаджаем, трэба святло выключыць.
– Зараз пайду, мама, а ты адпачывай. Заўтра прыбягуць да цябе Аленка з дзяўчынкамі, ды і я пасля палудня забягу.
Свяшчэннік пацалаваў маці, шчоўкнуў выключацелем і пайшоў.
Альбіна здолела задрамаць толькі пад самую раніцу. Абудзілася ад гучнай размовы ў калідоры.
– Хто, хто дазволіў палажыць Тапатухіну ў другую палату? Вы што, з глузду з’ехалі? – крычала старэйшая медсястра, якая толькі што прыйшла да працы.
  – Я нічога не ведаю, – апраўдвалася санітарка, якая таксама толькі што з’явілася, – запытайце ў Ніны, яна дзяжурыла.
– Ніна, Ніна, што тут у вас робіцца? Чаму Тапатухіну перавялі ў другую палату?
– Супакойцеся, Надзея Рыгораўна, гэта зусім другая Тапатухіна.
– Як — другая?
– Другая, толькі прозвішча такое ж.
У палату, дзе ляжалі Альбіна з бабуляй, увайшла высокая жанчына з незадаволеным тварам.
– Добрай раніцы. Хто тут Тапатухіна?
– Добрай раніцы, – адазвалася бабуля. – Гэта я Тапатухіна. А што, у вас тут яшчэ адна такая ёсць?
– Ёсць, я ўжо было падумала, што гэта яе сюды перавялі.
– А як завуць тую, другую?
– Элеанора Сцяпанаўна яе завуць. Можа, раднёй вам даводзіцца? Прозвішча не вельмі распаўсюджанае.
– Не, не раднёй, – адказала бабуля. – Але прыходзілася сустракацца. Скажыце, а ў якой палаце яна ляжыць? Я хачу наведаць яе.
– Яна, бабуля, ляжыць у дванаццатай палаце на сацыяльным ложку.
– А што эта значыць – «на сацыяльным» ?
– Гэта значыць, што яна самотная, нікому не патрэбная, вось да нас і прывезлі, каб зіму перакантавалася, а вясной у дом састарэлых павязём. Як дажыве…
– А што, можа не дажыць?
– Ну, гэтага ніхто не ведае, але здароўя ў яе няма, хадзіць амаль не можа, толькі сядзіць ды плача цалюткімі днямі.
 Сястра выйшла, а бабуля паднялася з ложка, прычасалася, апранула халат.
– Добрай раніцы, – прывіталася з ёй Альбіна. – Як вы сябе адчуваеце? Можа, вам рана яшчэ ўставаць?
– Добрай раніцы, дачушка, я сябе добра пачуваю. Вось пайду, знаёмую праведаю. Цябе як завуць?
– Альбіна. А вас?
– А мяне Ганна Іванаўна. Будзем знаёмы.
– Зараз на сняданак пазавуць. Можа, потым пойдзеце?
– Можа і потым, – яна зноў села на ложак, і віхор успамінаў закружыўся ў галаве.
…Яны з Тарасам пабраліся зусім маладымі. Ганна кахала мужа і вельмі хацела нарадзіць яму дзіцятка. Але ж нешта не магла зацяжарыць. Міналі гады, і мара стаць маці станавілася ўсё больш недасягальнай. Тарас станавіўся ўсё больш халодным, пачаў позна прыходзіць дадому, часта папракаў, называў «ялавіцай». Ганна плакала, але цярпела, лічыла, што папрокі справядлівыя.
І вось аднойчы, калі Тарас паехаў у лес на нарыхтоўку дроў, да яе прыйшла прыгожая высокая дзяўчына з блакітнымі вачамі і распушчанымі па плячах кучаравымі валасамі.  
– Ты Ганна? – спытала яна з парога.
– Так, я. А што вам трэба?
– А я – Элеанора, Эла. Прыйшла сказаць, што Тарас да цябе не вернецца. Не любіць ён цябе. Ды і пустая ты, як жабрацкая торба. А я яму дзяцей нараджу, колькі ён захоча.
У Ганны падкасіліся ногі. Яна ледзь паспела прысесці на край лавы.
– Як не прыйдзе? Мы ж вянчаліся, мы перад Богам прысягалі, што разам будзем да смерці.
– Вось і жыві са сваім Богам, а я буду з тваім мужам, – дзяўчына звонка засмяялася, закінуўшы галаву. – Ты не бядуй, мы паедзем адсюль, больш ты нас не ўбачыш.
Дзяўчына моцна грукнула дзвярыма і пайшла.
Тарас забраў свае рэчы, калі Ганна была на працы. А праз няпоўны месяц яна пачала сябе кепска адчуваць і зразумела, што зацяжарыла. Гэта здарылася праз дзесяць гадоў пасля вяселля. Жанчына верыла, што гэта цуд ад Бога, што дзіцятка, якое нарэшце ў яе з’явіцца, будзе ад Яго падарункам. Колькі яна малілася, колькі слёз выліла перад абразамі. І вось нарэшце збылася мара. Яна стане маці.
…Ганна выгадавала сына адна. Ён рос вельмі добрым і паслухмяным хлопчыкам. З малых лет яна вучыла яго маліцца, жыць згодна з Божымі запаведзямі. І калі Цімох аднойчы сказаў ёй, што хоча вывучыцца на свяшчэнніка, Ганна плакала ад шчасця і бясконца дзякавала Богу за такі шчодры дар. Пра Тараса і Элу яна больш нічога не чула. І вось сёння такая неспадзянка.
Паснедаўшы, яна прайшла па калідоры і затрымалася ля дзвярэй з нумарам 12. Асцярожна пастукалася і, пачуўшы адказ, адчыніла.
У палаце стаялі чатыры ложкі. Два з іх пуставалі. На адным сядзела старэнькая маленькая бабуля і корпалася ў сваёй тумбачцы. Другая жанчына ляжала, павярнуўшыся да сцяны.
– Я шукаю Элеанору Тапатухіну.
– Норка, уставай, да цябе прыйшлі, – пазвала бабуля жанчыну.
Яна паволі павярнулася і села. Уважліва паглядзела на Ганну Іванаўну і, не пазнаўшы, спытала:
– А вы хто?
– Эла, ты не пазнала мяне? Гэта я – Ганна.
– Ганна? Якая?
– Тапатухіна я, як і ты.
Твар жанчыны раптам зрабіўся пунсовым. Яна закрыла яго далонямі і ўпала галавой на падушку.
Ганна Іванаўна падышла да яе, прысела на край ложка, пагладзіла па спіне.
– Не плач, Эла, я даўно пра ўсё забылася. І ўсё даравала. Раскажы, як гэта так сталася, што ты апынулася тут? А Тарас? Ён жывы?
– Не, памёр ён. Сямнаццаць гадоў, як няма яго.    
– А дзеці?
– Паспіваліся яе дзеці, – буркнула суседка. – Яна захварэла, ляжала адна ў хаце. Каб суседзі не прыйшлі, то і памерла б.
Элеанора маўчала і не падымала вачэй. Ганна падышла, села на ложак, дакранулася рукой да пляча. Ад гэтага дотыку плечы ўздрыгнулі і з грудзей вырваўся працяглы стогн.
– Чаго ты прыйшла? Пацешыцца з маёй бяды?
– Ніколі я чужой бядою не цешылася, а да цябе прыйшла таму, што выпадкова даведалася, што ты тут ляжыш. Няма ў мяне да цябе злосці і крыўды. Даўно даравала. Сына сама выгадавала, ён у мяне свяшчэннік, паважаны чалавек. Маю добрую нявестку, тры ўнучачкі, ужо дарослыя.
– А я нібы і не жыла, – жанчына зноў закрыла далонямі твар і заплакала. – Хіба думала калі, што так будзе? Траіх дзяцей нарадзіла, а засталася адна-адзінюткая, нікому не патрэбная.
– Богу патрэбная. Да Яго ідзі, паспавядайся і адчуеш палёгку.
– Ты, праўда, так думаеш?
– Я не думаю, я ведаю. Сёння пасля абеду мой Цімох прыйдзе, я яго да цябе прышлю.
– Каго? Свайго сына?
– Так, сына.
Элеанора хацела нешта сказаць, але не мела сілы. Яна глядзела на Ганну Іванаўну і не магла паверыць, што перад ёй тая самая Ганна, у якой некалі яна адабрала мужа.
Айцец Цімафей сапраўды прыйшоў пасля абеду да маці. Тая вывела яго ў калідор, нешта тлумачыла, а потым павяла ў 12-ю палату.
Элеанора спавядалася доўга. Ёй перашкаджалі слёзы, якія ліліся і ліліся па высахшых шчаках. Свяшчэннік не перабіваў, моўчкі слухаў і трымаў за руку, а калі выйшаў з палаты, Элеанора доўга сядзела на ложку і глядзела некуды ўдалячынь. За апошнія дваццаць гадоў ёй не было так спакойна і светла на душы. Значыць, Бог дараваў. Значыць, жыццё працягваецца. Разам з Хрыстовым Нараджэннем яно пачнецца занава.  
Ядвіга КОБРЫНЕЦ.

Предыдущая статья

Счастье немыслимо без Бога