Dlatego każdego roku w piękny wiosenny dzień 9 maja bezprecedensowy wyczyn wojenny na znak pamięci, szacunku i wdzięczności Ojczyzna pozdrawia, honoruje swoich bohaterów, zarówno zmarłych, jak i żywych. I każdy rozsądny człowiek pamięta, za jaką cenę zdobyte jest spokojne życie.
Studentka 4 roku studiów medycznych Natalia Skibicka wiele wie o swoim pradziadku Prokofii Strygin. Czasami mógł dzielić się swoimi wspomnieniami, a dociekliwa wnuczka Alla słuchała i pamiętała. Nadszedł czas, a mama z kolei opowiedziała córce o drogach wojskowych bliskiej im osoby. Trudno było zrozumieć cały tragizm tamtych lat, trudno to zrobić teraz. Ale młodsze pokolenie jest w stanie to zrobić.
Według dziewczyny wojna to nie tylko głód, zimno, ale także dewastacja, separacja, śmierć. A dla żołnierza, być może, także niewola, w której był upokorzony, torturowany. Prawnuczka wie, jak trudno było Prokofijowi Fedorowiczowi wydostać się z okrążenia i nie wiedział, że żołnierze mają przed sobą wyczerpujące walki na Łuku Kurskim. Dostał pradziadek w pełni, więc odważny żołnierz płakał z radości w dniu kapitulacji Niemiec. Często zwracał się do Boga. Ponieważ naprawdę chciał w okrutnym płomieniu wojny, przy odrobinie szczęścia, przetrwać, pozostać człowiekiem.
Szczęście, weteran żył spokojnym życiem, ale do końca swoich dni nie mógł zrozumieć: dlaczego nie żyć spokojnie na tak pięknej planecie, nie budować i nie tworzyć, ale koniecznie trzeba niszczyć, zabijać. Weteran zmarł dawno temu, a wnuczka Alla i prawnuczka Natalia rozumieją, że szczęśliwe życie ludzi w XX i XXI wieku jest wygórowaną ciężką pracą żołnierza podczas wojny, która wbrew wszystkiemu zakończyła się zwycięstwem. Są dumni, że zarówno ich dziadek, jak i pradziadek przyczynili się do Wielkiego Zwycięstwa.
Weteranów, którzy przeszli niebezpiecznymi drogami wojny, pozostało niewiele. W tych odległych latach wojennych byli młodymi chłopcami. A teraz są w wieku 95 lat. Zdrowie zawodzi, stare rany bolą, ale w duchu są, jak poprzednio, silne. Nasi rodacy Józef Kazimirczyk ze wsi Wielkie Bobrowniki i Stepan Żylewski ze wsi Chylimonowce w latach wojennych nie stali na uboczu. Przyczynili się do ogólnego zwycięstwa nad wrogiem. Weterani wiedzą z pierwszej ręki o wojnie, o okrucieństwach faszystów. Na okupowanym terytorium wróg pozostawił ślady strasznej, niezgłębionej, nieludzkiej przemocy: zniszczone miasta, fabryki , spalone wioski – tylko rury wystawały na popioły, okaleczone zwłoki ludzi, szubienice, studnie z martwymi dziećmi. Nie było siły patrzeć na te wszystkie okrucieństwa, tylko jedno pragnienie poruszyło żołnierzy – aby usunąć faszystowskie złe duchy z powierzchni ziemi. Wymazać na zawsze.
Czesława Kazimirczyk, żona jednego z synów frontowca, pamięta, jak Józef Iwanowicz opowiadał o forsowaniu Odry. Straszny obraz, a gdzie tylko zwykły żołnierz siły wziął, aby przetrwać?
- Kwiecień 1945. Nasi żołnierze w tym czasie zdobyli już doświadczenie bojowe, prowadzili walki o charakterze ofensywnym. Hitler wciąż miał nadzieję odwrócić bieg wojny. Zasoby ludzkie nieprzyjaciela zostały jednak wyczerpane, brakowało sprzętu, ale nie było łatwiej z tego powodu żołnierzom radzieckim. Na ich drodze pojawiały się przeszkody nie do pokonania. Rzeka Odra jest jedną z tak poważnych przeszkód. Do faszystowskiego legowiska pozostało 80 kilometrów, a tę przeszkodę wodną trzeba było za wszelką cenę zmiażdżyć, pokonać. Dlatego zaangażowa ne były wszystkie siły: czołgi, samoloty, artyleria, piechota, saperzy, zwiadowcy. Żołnierze wiedzieli, forsując skutecznie Odrę, otwierają w ten sposób drogę na Berlin, drogę do zwycięstwa. Ale faszyści nie chcieli się poddać, zrozumieli, że nadszedł ich koniec, więc oparli się fanatycznie, z rozpaczą skazanych. Nasi żołnierze robili wszystko, aby raz na zawsze położyć kres tej skomplikowanej operacji forsowania Odry. Piloci i artylerzyści pomagali piechocie. Jedni zbombardowali, inni ciężkim ogniem ostrzeliwali nieprzyjaciela. Pracowali w nocy, tym samym wywołując śmiertelny terror na wrogu. Nasi żołnierze, oczywiście, cieszyli się, że zorganizowali faszystowcom takie piekło-zasłużyli. Po śmiertelnym ostrzale z powietrza i z ziemi, pracę rozpoczęli piechurzy. Droga do rzeki została oczyszczona: biegli do okopów wroga bez żadnego oporu, ponieważ wszystko zostało zmielone, zmieszane z ziemią, tylko kości leżały wszędzie. Ale nawet przy tak silnym wsparciu zginęli nasi żołnierze, a zdarzało się to najczęściej podczas przeprawy. Jak napisał poeta frontowy: "Pod ogniem zamieszania, gdzie są sswoi, gdzie jest kto, gdzie jest połączenie?.. I nie wszyscy zdążyli zawrócić, popłynąć do tyłu... " jednym słowem, słup wody i tylko-ślad krwawy. Zginęły tysiące. Forsując Odrę, żywi nie wierzyli, że żyją. Taka jest wojna. Zła, okrutna, nieludzka.
Wnuczka weterana Stepana Kozłowskiego (ur. 1902, w. Borki w obwodzie Brzeskim) Zinaida Łuksza pamiętała, że dziadek nie lubił wspominać wojny. Bolało mu to, że przerzucał przeszłość.
Ale Zinaidzie Nikołajewnie opowiedziała wszystko, co usłyszała, matka. Na froncie dziadek od pierwszych dni wojny. Jest zwiadowcą, a jeśli doszło do rozpoznania walką, to nie zawsze i nie wszyscy żywi wracali do lokalizacji jednostki. Stepan Karpowicz nie mógł zapomnieć o śniegu zimy 1945 r.: jakiś czarny, tłusty, a biorąc go do ręki, chciałem go szybko umyć, ponieważ wcale nie był to śnieg, ale cząsteczki prochu tysięcy ludzi spalonych w komorach gazowych. Musiał forsować także nie do pokonania Odrę w jej betonowych brzegach. Miejscami przeprawa praktycznie nie była prowadzona, zamiast niej - zwłoki żołnierzy, zarówno radzieckich, jak i niemieckich. Szli po ciałach zabitych jak po moście. Ale Odra nie oparła się potężnemu atakowi, Uległa. Żołnierz poszedł dalej i dotarł do faszystowskiej kryjówki, Żadna kula wroga go nie zabrała. Sam się zdziwił, prawdopodobnie modlitwa macierzyńska pomogła mu przetrwać na pierwszej linii frontu. W pobliżu spadali żołnierze, a on miał tylko karabin w rękach.
Lata coraz dalej odciągają ludzkość od strasznych wydarzeń II wojny światowej. Od dawna zarośnięte okopy, w miejscach dawnych walk kłosa pszenica. Obeliski, znaki pamiątkowe - czci bohaterów, którzy nie przybyli z wojny. I coraz mniej jest tych, którzy uwolnili Europę od faszyzmu, którzy przynieśli wolność i pokój ludziom, którzy dali spokojne życie i błękitne niebo nad głową. Pamiętamy o tym, ponieważ czarne skrzydło wojny objęło prawie każdą białoruską rodzinę.
Żołnierze wyzwoleńcy walczyli, poświęcali się, więc każdy z żyjących weteranów ma prawo powiedzieć: "Jestem uczestnikiem Ostatniej wojny!"I naprawdę chcę się w to uwierzyć.
