– Аляксандр Людвігавіч, якое месца ў вашым жыцці займае беларуская мова?
– Пачну з таго, што мова – гэта душа народа. Цяжка ўявіць чалавека асобна ад мовы яго народа. Гэта адзінае цэлае. Таму я з гонарам размаўляю па-беларуску. Я згодны з тым, што кyльтypны чaлaвeк пaвiнeн вeдaць iншыя мoвы, aлe нaйпepш тpэбa ведаць cвaю. Гэта тое, што нас вылучае на фоне іншых народаў.
Беларуская мова – гэта таксама сувязь з нашымі продкамі, якія паклалі пачатак яе развіццю. Гэта наша галоўная нацыянальна-культурная адметнасць, якая дапамагае адчуваць сябе сапраўдным беларусам.
– На ваш погляд, што адрознівае яе ад іншых моў?
– Наша мова каларытная, мілагучная. Пра яе можна казаць шмат чаго добрага. Яна не проста прыгожая, а гучыць асобнай мелодыяй, якая выклікае ў мяне гонар за Беларусь. Бо яна гучыць ад сэрца. Напрыклад, возьмем слова ”людскасць” – цёпла, міла. Ці “калі ласка”, “дзякуй”, “будзьце ласкавы”… На іншых мовах гэтыя выразы гучаць зусім па-іншаму.
У нашай мове закладзены і характар беларусаў. Наша нацыя адрозніваецца дабрынёй, добразычлівасцю, гасціннасцю.
– Вы свабодна размаўляеце па-беларуску. Хто быў вашым настаўнікам і прывіў любоў да роднай мовы?
– За свае веды беларускай мовы я ўдзячны маёй настаўніцы Вользе Пятроўне Мейсак. Яна мне прывіла любоў не толькі да мовы, але і да беларускай літаратуры. Я часта ўдзельнічаў у розных конкурсах, дзе чытаў вершы на беларускай мове.
– Чаму трэба берагчы родную мову?
– Адкажу словамі Францішка Багушэвіча: “Шмат было такіх народаў, што страцілі найперш сваю мову, так як той чалавек перад скананнем, катораму мову займае, пасля і зусім замерлі. Не пакідайце-ж мовы нашай беларускай, каб не ўмёрлі!" Я кіруюся гэтым. Таму што гэта тое, паўтаруся, што выдзяляе нас на фоне іншых народаў.
– Які ваш любімы выраз на беларускай мове?
– “Што такое шчасце тады зразумееш, калі страціш тое, што цаніць не ўмееш”. Я гэтае выказванне часта ўжываю, бо яно вельмі трапнае, глыбокае і павучальнае.
– Якія кнігі нашых аўтараў, па вашаму меркаванню, павінен прачытаць кожны беларус?
– Не тое што кожны павінен прачытаць, але, менавіта мне вельмі падабаюцца трылогія Якуба Коласа “На ростанях”, гістарычны раман Уладзіміра Караткевіча “Каласы пад сярпом тваім”, аповесць Васіля Быкава “Знак бяды” і іншыя. Наша літаратура багата цікаўнымі творамі і аўтарамі.
– У беларускай паэзіі ёсць шмат добрых вершаў. Які ваш любімы і чым ён вам падабаецца?
– “Мой родны кут, як ты мне мілы! Забыць цябе не маю сілы! Не раз, утомлены дарогай, жыццём вясны мае ўбогай, к табе я ў думках залятаю і там душою спачываю”.
Якуб Колас у сваёй паэме “Новая зямля” вельмі яскрава расказаў пра мясціны, дзе ён вырас. Відавочна ўяўляюцца і тая крынічанька, і “елка ў пары з хваіною”. Таму што любога чалавека заўсёды цягне да таго месца, дзе ён нарадзіўся. Аўтар так усё цудоўна апісаў, і кожны ўсведамляе, што падобнае месца ёсць і ў яго жыцці. Такое дарагое, дзе прайшло дзяцінства, дзе назаўсёды засталося яго сэрца.
– А што наконт беларускіх песень?
– Зноў жа з беларускай класічнай паэзіі – “Слуцкія ткачыхі” ў выкананні “Песняроў”.
– Аляксандр Людвігавіч, што трэба зрабіць, каб з цягам часу наша мова не страціла сваю самабытнасць?
– Размаўляць. У нас няма забароны: хочаш – размаўляй на беларускай, хочаш – на рускай. Ёсць дзяржавы, дзе чатыры дзяржаўныя мовы.
У нас – дзве. Знаёмства з мовай трэба пачынаць з маленства – у дзіцячым садзе, потым у школе. Кожнаму трэба ўсведаміць, якое значэнне мае мова для нацыі і шанаваць яе. Мова – гэта наша нацыянальнае багацце.
Марына ЯНЮК
