Усё жывое імкнецца да сонца. Цягнуцца да яго лісткі, кветкі, дрэвы… Без сонца не могуць існаваць ні жывёлы, ні птушкі, ні людзі. Сваімі праменьчыкамі яно сагравае «абледзянелыя» сэрцы людзей. Сонца – гэта мір, які прыходзіць пасля вайны. Сонца – гэта сям’я без насілля і сварак, заснаваная на любові і ўзаемапавазе. І шкада, вельмі шкада, што часта гэтае сонца недзе знікае. Мабыць, яго закрываюць аблокі? Чаму?
У кожнага з нас ёсць сваё шчасце. У адных – гэта прыгожы луг з жаваранкамі ў вышыні, блакітнае неба. У другіх – гэта сям’я: бацькі, браты і сёстры. Яны шчаслівыя. Адкуль жа прыходзіць няшчасце? А вось, што піша Сяргей Грахоўскі:
Пакрыўдзіў, кажуць,
чалавека лёс,
А дзе той лёс?
Які ён быў і будзе?
Заўжды людзей да гора
і да слёз
Даводзяць абыякавыя
людзі.
А як страшна, калі гэтыя «абыякавыя» людзі – блізкія, родныя. На думку прыходзіць адна гісторыя.
Калі я была маленькай дзяўчынкай, мела сяброўку, не, не майго ўзросту, а старую бабулю. Са сваімі аднагодкамі я гуляла ў дзіцячыя забавы, а да бабы Веры прыходзіла пагаварыць. Гэта смешна гучыць, але з ёй было сапраўды цікава. Яна ўмела выслухаць, даць параду, расказаць пра сваю маладосць. Памерла баба Вера. Але памяць аб сяброўцы і яе жыцці засталася жыць у маім сэрцы.
Сваю дачку нарадзіла жанчына вельмі позна, доўгачаканым было дзіця. І таму яна зрабіла ўсё, каб яе дачушка ні ў чым не мела патрэбы. Баба Вера яе вельмі любіла, не магла нарадавацца перад суседзямі. Дзяўчынка расла добрай, разумнай, выдатна вучылася. Скончыла музычную школу, потым вывучылася на настаўніцу рускай мовы і літаратуры. Выйшла замуж, нарадзіла дзяўчынку і хлопчыка. Здавалася б, жыві і радуйся. Але гэты шчаслівы малюнак жыцця пачаў гаснуць. У сям’ю прыйшоў няпрошаны госць – алкаголь.
І ўсё пайшло не так… Шлюб распаўся, маладую жанчыну звольнілі з працы. А на чарговых канікулах яна прывезла дзяцей у вёску да маці, без рэчаў і дакументаў. З горам папалам баба Вера пачала падымаць унукаў. Але неўзабаве вярнулася дачка. На працы яна доўга нідзе не затрымлівалася. Перашкаджала жанчыне ўсё тая ж «хвароба». Зразумела, такі работнік нікому не патрэбны. Затое яму неабходны грошы на выпіўку. Пачала дачка «вытрасаць» іх са старой жанчыны. Памятаю, аднойчы забегла я праведаць бабулю і яшчэ на дарозе пачула крык. Дачка патрабавала ў маці грошы і выганяла старую з хаты. На ўсё жыццё засталіся ў памяці поўныя слез вочы бабы Веры. Яна глядзела на мяне непрыкрытым сорамам, адчаем, жахам і, казалася, просьбай аб дапамозе. Але чым магла ёй дапамагчы малая дзяўчынка? Не раз ад гора-дачкі бабулю абараняла мая маці.
Памерла баба Вера ў доме для састарэлых. Не склаўся лёс і ў яе ўнукаў. Унучка некуды знікла, а ўнук скончыў жыццё самагубствам.
На мой погляд, гэта найвялікшая трагедыя – разумець, што цябе крыўдзіць не чужы чалавек, а твой родны. Што падымае руку на цябе твая дачка, тая маленькая дзяўчынка, якой чытала казкі, заплятала стужкі ў косы, песціла і кахала…
Хатнія тыраны не заўсёды прыкметныя для людзей. Яны жывуць двайным жыццём. Для іх яно складаецца з дня і ночы. «Днём» яны звычайныя, як і ўсе, магчыма, нават лепшыя за іншых, «белыя». Як у прытчы Янкі Сіпакова «Перавернуты». Нездарма герой прытчы не бызыменны, а Бяляй. Такім яго ведаюць калегі, суседзі. Але дома ён зусім іншы чалавек. Алкаголь – гэта адзін з самых распаўсюджаных спосабаў стаць «перавернутым».
Насілле ў сям’і – страшэнны грэх. Але ў тысячу разоў грэх цяжэйшы, калі мы крыўдзім родных людзей – бацькоў. Гэта даказвае пяты запавет з Бібліі: «Шануй бацьку твайго і маці тваю, каб падоўжыліся дні твае на зямлі, якую Гасподзь, Бог твой, дае табе».
Ганна ВАРОНКА,
вучаніца 10 класа гімназіі № 1 імя К. Каліноўскага г. Свіслачы.
